STIOPKA Przychodnia WeterynaryjnaBlog

Niewydolność nerek to często spotykana choroba, która może wystąpić zarówno u psów jak i u kotów. Jednak jest zdecydowanie bardziej powszechna wśród kotów. Statystyki wykazują, że u kotów trzy razy częściej rozwija się niewydolność nerek niż u psów. Jedną z przyczyn jest wyższa predyspozycja kotów do chorób układu moczowego (np. zapalenie pęcherza), których częste nawracanie, ma wpływ na funkcjonowanie nerek.

Na czym polega niewydolność nerek?

Ogólnie mówiąc, dochodzi do czasowego albo trwałego zaburzenia funkcjonowania nerek. Nerki nie są w stanie wystarczająco efektywnie usuwać produkty przemiany materii, w konsekwencji czego, we krwi dochodzi do wzrostu stężenia substancji takich jak mocznik, kreatynina i innych niebiałkowych związków azotowych, stan taki nazywany jest azotemią. Nagromadzone produkty, zaczynają działać jak toksyny dla organizmu. Co więcej, nerki nie są w stanie utrzymać prawidłowego stężenia wody i elektrolitów w organizmie. Utrzymująca się azotemia, może wywołać u psa lub kota niepożądane objawy. Długotrwale utrzymująca się azotemia, powoduje pojawienie się objawów choroby i taki stan nazywamy mocznicą.
Niewydolność nerek może przyjmować różne formy.
Ze względu na swój przebieg wyróżniane są dwie podstawowe formy niewydolności nerek: ostra oraz przewlekła. W niektórych przypadkach, jedna postać może przechodzić w dugą (przewlekła w ostrą lub na odwrót). Fakt, że przebieg tych dwóch form choroby jest od siebie różny, nie jest niczym zaskakującym, jednak to, że każda z tych form zwykle wywoływana jest przez inne czynniki, nie jest już takie oczywiste.

Ostra niewydolność nerek w odróżnieniu od przewlekłej niewydolności, przebiega bardzo dynamicznie. Oznacza to, że w krótkim czasie od zadziałania czynnika, pojawiają się u psa czy kota objawy choroby. Jak sama nazwa wskazuje, choroba ta ma zwykle ostry przebieg. W przeciwieństwie do przewlekłej formy niewydolności nerek, zwykle poddaje się leczeniu. Niestety nie zawsze. Zdarza się, że nawet pomimo zastosowanego leczenia, nie udaje się przywrócić całkowicie prawidłowej pracy nerkom.

Czynniki wywołujące niewydolność nerek

• zakażenia układu moczowego, m.in. zakażenie leptospiroza (problem dotyczy głównie psów)
• zatrucia:
• glikolem etylenowym zawartym w płynach przeciw zamarzaniu
• roślinami np. difenbachia lub wilczomlecz ozdobny zwany „gwiazdą betlejemską”
• lekami np. lekami przeciwzapalnymi zarejestrowanymi dla ludzi
• pokarmami jak gorzka czekolada, rodzynki czy winogrona
• każdą choroba, która spowoduje zmiany w układzie krążenia:
• odwodnienie np. w wyniku ostrych wymiotów i/lub biegunki
• choroby serca
• wstrząs
• ukąszenie węża, użądlenie szerszenia

Objawy w początkowej fazie choroby u psa czy kota to zwykle zwiększone pragnienie i częstsze oddawanie moczu. W późniejszych etapach produkcja moczu ulega znacznej redukcji nawet do zupełnego zatrzymania. Pacjent z ostrą niewydolnością nerek jest apatyczny. W wyniku zatrucia organizmu produktami przemiany materii, które przestały być usuwane przez dysfunkcyjne nerki, pojawiają się wymioty.

Przewlekła niewydolność nerek (PNN) to choroba o charakterze postępującym. Występuje głównie u zwierząt starszych. Najczęściej diagnozowana jest, gdy proces chorobowy trwa już dłuższy czas. Wynika to stąd, że nerki tracą swoją zdolność do prawidłowej pracy dopiero, gdy dwie trzecie nefronów (podstawowe struktury budowy nerki) zostaje upośledzonych. Gromadzenie się we krwi w nadmiarze mocznika, kreatyniny i pozostałych niebiałkowych produktów przemiany materii (azotmia) następuje, gdy ponad trzy czwarte nefronów ulega zniszczeniu. Jeszcze później pojawiają się u psa lub kota objawy, które w widoczny sposób sygnalizują rozwijającą się chorobę. Stąd wynika główny problem. Często dopiero w zaawansowanym stadium choroby jesteśmy w stanie ją rozpoznać.

Do tej pory nie udało się jednoznacznie określić przyczyny choroby, dlatego jest ona zakwalifikowana do grupy chorób idiopatycznych, czyli o niepoznanej przyczynie. Zaobserwowano jednak kilka zależności, które wpływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia PNN:

• predyspozycje rasowe; wśród kotów najczęściej chorują przedstawiciele rasy perskiej i brytyjskiej. Wśród psów, najczęściej chorują przedstawiciele rasy; cocker spaniel angielski, owczarek niemiecki czy bull terier.
• najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na pojawienie się choroby jest zaawansowany wiek zwierzęcia. Przewlekła niewydolność nerek, najczęściej diagnozowana jest u psów powyżej 8 roku życia oraz u kotów powyżej 10 roku życia.
• na rozwój choroby mogą mieć wpływ inne choroby tj. nadczynność tarczycy, wysokie ciśnienie krwi, choroby układu immunologicznego, nawracające choroby układu moczowego (zapalenie pęcherza) czy wrodzone choroby nerek.

Większość objawów PNN wynika bezpośrednio z toksycznego wpływu gromadzącego się w organizmie mocznika oraz utraty zdolności nerek do zagęszczania moczu:

• wzmożone pragnienie
• zwiększona częstotliwość i ilość oddawanego moczu
• wymioty
• biegunka i/lub zaparcia
• utrata masy ciała
• utrata apetytu
• osowiałość
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej

U zwierząt w bardziej zaawansowanym stadium choroby mogą pojawić się drgawki i inne objawy neurologiczne, w tym śpiączka.
Do postawienia prawidłowego rozpoznania konieczne jest przeprowadzenie badań krwi oraz moczu. Dodatkowo powinno zostać wykonane badanie obrazowe USG i/lub RTG nerek oraz całego układu moczowego. Leczenie w obu przypadkach jest trudne i zależy od stanu zwierzęcia.

W jaki sposób można zapobiec chorobie?

• przede wszystkim należy zapewnić psu lub kotu prawidłowe warunki życia
• dbać o to, aby przyjmował wysokiej jakości karmę, oraz stały dostęp do świeżej, czystej wody
• zatroszczyć się o to, żeby w otoczeniu nie znajdowały się rośliny lub preparaty, które mogą być dla zwierząt toksyczne
• uświadomić wszystkich współdomowników o tym, aby nie dokarmiali psa lub kota, zwłaszcza produktami, które nie są tolerowane przez zwierzęta
• regularnie zabierać psa lub kota na badania do lekarza weterynarii. U zwierząt starszych, przynajmniej raz w roku, wykonywać kontrolne badania krwi.